Ouder worden gaat gepaard met een toename van gezondheidsproblemen of een afname van mobiliteit en onafhankelijkheid. Het nieuwe jaar is altijd het moment om met nieuwe gewoonten en voornemens te beginnen. Een gezondere levensstijl leiden om langer te leven is dan ook een van de populairste nieuwjaarsvoornemens.

De vraag blijft hoe je je gezondheid en uithoudingsvermogen op peil kunt houden als je ouder wordt. Misschien kunnen we iets leren van de mensen die in een van de Blue Zones wonen.

Doet de term ’Blue Zone’ een belletje rinkelen? En wat is er zo speciaal aan? Wat kunnen wij van dit voorbeeld leren om langer en gezonder te leven?

Blue Zone, waar senioren floreren

Okinawa - Japan; Ogliastra op Sardinië - Italië; Nicoya Peninsula - Costa Rica; Loma Linda - Verenigde Staten; Ikaria - Griekenland; allemaal vallen ze in de categorie ‘Blue Zone’, een term die gebruikt wordt om locaties op verschillende continenten te beschrijven waar mensen het langst en gezondst leven.

Het begrip Blue Zone werd bedacht voor een artikel getiteld ‘The Blue Zones: areas of exceptional longevity around the world’ door Michel Poulain, Anne Herm en Gianni Pes. Dit artikel werd gepubliceerd in het wetenschappelijk vakblad ‘Vienna Yearbook of Population Research’ in 2013 en bestudeerde het niveau van de levensduur van de bevolking en de kenmerken van vijf geografische gebieden met een ongewoon hoog aantal inwoners van 100 jaar of ouder.

Lang leven is het doel

Het begrip ‘Blue Zone’ of ‘Blauwe Zone’ houdt meer in dan alleen een hoge concentratie honderdjarigen (mensen van 100 jaar en ouder). Het houdt ook verband met de levensduur. Mensen die in Blue Zones wonen blijken niet alleen langer te leven, maar zijn ook gezonder dan andere senioren over de hele wereld.

Een verrassende ontdekking uit de Blue Zone studies was dat deze honderdjarigen niet van plan waren zo lang te leven. Het is de omgeving die ervoor zorgt dat zij langer leven dan de gemiddelde mens. Elke stad in de Blue Zone-gebieden is op zijn eigen manier bijzonder. Ikaria, een klein eiland-gemeenschap in Griekenland, is erkend als blauwe zone omdat er aanzienlijk minder chronische ziekten voorkomen. Ondertussen staat een kleine gemeenschap in Loma Linda, Californië, bekend om haar strenge vegetariërs die in hechte gemeenschappen leven.

Hoewel we de omgeving van een Blauwe Zone niet volledig kunnen nabootsen in ons dagelijks leven, zijn er enkele methoden die we kunnen gebruiken om onze levensduur te verlengen. ‘Levensduur’ klinkt misschien als een vreemd woord, maar het betekent ‘lang leven’; niet alleen hoe oud je wordt, maar ook de kwaliteit van je leven.

Al tientallen jaren zijn de vijf steden in de Blauwe Zones de broedplaats voor onderzoek van gerontologen en onderzoekers op het gebied van gezondheid, voeding, levensstijl en psychologie. Leer de geheimen van de Blue Zones kennen en maak misschien een van uw voornemens voor het komende jaar om deze ideeën thuis in praktijk te gaan brengen.

Een levensdoel hebben

Waar word je 's morgens wakker van? Hoe wil je je dag vandaag doorbrengen? Hoe is je relatie met je familie, partner, vrienden en jezelf?

Of je het nu leuk vindt of niet, leven in een moderne wereld betekent dat je deel uitmaakt van een cultuur die waarde hecht aan snelheid en efficiëntie. We gaan zo snel dat we soms vergeten een stap terug te doen om ons leven te navigeren en echt na te denken over wat we willen doen.

Het levensdoel is altijd een belangrijke factor geweest voor het algemene welzijn van de bewoners in sommige Blue Zone regio's in de wereld, zoals in Nicoya (Costa Rica) en Okinawa (Japan). In het Spaans heet het ‘plan de vida’ en de Japanners noemen het ‘ikigai’. Het betekent ‘een doel in het leven hebben’, en onderzoekers denken dat het een belangrijke reden is waarom mensen in Blauwe Zones langer leven dan gemiddeld.

Sommigen van jullie vragen zich misschien af: "Hoe krijg ik een doel in het leven op mijn leeftijd?". Je zou kunnen beginnen met het erkennen van je successen, je sterke en zwakke punten en je sociale netwerk. Kijk dan naar dingen die je leuk vindt in het leven. Vond je vroeger een hobby leuk en wil je die weer oppakken? Wil je je aansluiten bij een nieuwe gemeenschap of nieuwe vrienden maken? Of wil je tijd besteden aan de zorg voor je familie, echtgenoot en/of kleinkinderen? Vind je het leuk om andere mensen te helpen? Welk doel je ook vindt, geniet er zoveel mogelijk van.

Sporten en lichamelijke beweging

Nee, je hoeft geen lidmaatschap van een sportschool aan te schaffen of je in te schrijven voor een wekelijks bootcamp om je lichaam in beweging te krijgen. Beweging een onderdeel maken van je gewone taken is een van de geheimen van een lang leven in de Blauwe Zone.

Mensen die in Blue Zone gebieden wonen zijn gewend aan een dag vol fysieke activiteiten zoals tuinieren (onkruid wieden, water geven en oogsten), brood bakken met de hand, voedsel bereiden met de hand, lange tijd staan en overal heen lopen. Het gebruik van gemakkelijk mechanische of elektrische apparaten om alledaagse taken uit te voeren is niet nodig. Hoe meer fysieke en manuele arbeid ze verrichten, hoe beter.

Dus ja, je kunt deze praktijk van de Blauwe Zones gemakkelijk overnemen! Probeer bijvoorbeeld zoveel mogelijk te lopen en vaker op te staan. Langdurig zitten is in verband gebracht met een ongezond cholesterolgehalte, een verhoogde bloeddruk en een verhoogd risico op diep-veneuze trombose. Begin met een nieuwe activiteit die beweging vereist, zoals timmeren, tuinieren (als u een tuin hebt) of regelmatige oefeningen met een lage intensiteit zoals yoga, wandelen of fitness.

Betrek jezelf bij je gemeenschap

In de wereld van vandaag lijkt het gemeenschapsgevoel steeds meer te ontbreken. Apps en diensten worden geïntroduceerd die efficiëntie en snelheid benadrukken, terwijl nieuwe structuren worden gebouwd met de nadruk op individualisme. Gemeenschappen vallen uit elkaar als gevolg van deze factoren, en eenzaamheid komt vaker voor dan voorheen.

Ondertussen doen de mensen in Blue Zone gebieden het helemaal anders. Hun saamhorigheidsgevoel is zeer sterk omdat zij in hechte gemeenschappen wonen. In Okinawa (Japan), een van de Blue Zones in de wereld, is een social netwerk gevormd, "moai" genaamd. Dit netwerk biedt financiële en sociale steun in tijden van nood en geeft de leden een gevoel van zekerheid dat er altijd iemand is waar ze terecht kunnen voor hulp. Anderzijds wonen honderdjarigen op het schiereiland Nicoya (Costa Rica) meestal bij hun familie (kinderen of kleinkinderen) om hen steun en een gevoel van verbondenheid te bieden.

Het spreekt voor zich dat een sterke gemeenschap en sociale contacten manieren zijn om een gelukkig en gezond leven te leiden. Dit is een belangrijk perspectief dat we in onze dagelijkse gewoonten kunnen integreren. Tijd doorbrengen met gelijkgestemde vrienden, genieten van ononderbroken quality time met naaste familie, socialiseren met buren en andere mensen in de buurt kan leiden tot een gelukkiger, minder eenzaam en algemeen sterkere geestelijke gezondheid.

Eet gezond voedsel

Deze lijkt in eerste instantie misschien moeilijk, maar als mensen uit de Blauwe Zone het kunnen, waarom jij dan niet? Het eten van goed uitgebalanceerde maaltijden blijkt een van de belangrijkste redenen te zijn waarom inwoners van de Blauwe Zone een hoge levensstandaard kunnen handhaven als ze ouder worden.

Het mediterrane dieet is een van de gezondste diëten op aarde en wordt door veel mensen bepleit, ook door de inwoners van Ikaria, Griekenland. Het bestaat uit een dieet vol plantaardig voedsel zoals volle granen, noten, peulvruchten, kruiden, fruit, specerijen en groenten. Het eten van vis, zeevruchten, zuivel en gevogelte wordt aangemoedigd, maar met mate. De meeste mensen in Ikaria consumeren matige hoeveelheden alcohol en eten een dieet met veel groenten en olijfolie, maar minder zuivel of rood vlees. Recepten bevatten ingrediënten zoals aardappelen, bonen en wilde groenten die op hun eigen boerderijen worden verbouwd, evenals honing en geitenmelk.

Inwoners van Loma Linda, Californië, houden zich meestal aan een strikt vegetarisch dieet. Groenten, zoete aardappelen en sojaproducten zoals tofu en misosoep vormen de basis van hun dieet. Ze ontbijten stevig en eten dan relatief kleine maaltijden voor lunch en diner. Het eten van lichte maaltijden bevordert een betere slaap en een lagere BMI. Het voorkomt ook dat het lichaam voor het slapen vol zit met zware calorieën.

Beoefen mindfulness

Mindfulness is tegenwoordig een ‘hip’ woord, maar niet veel mensen begrijpen wat het betekent. Kort gezegd is mindfulness het aanwezig zijn in een moment. Het betekent vertragen om echt op te merken wat je doet. Als je mindful bent, neem je de tijd en concentreer je je op de taak die je moet uitvoeren. Mindfulness kan in elke situatie worden beoefend, bijvoorbeeld als je loopt en je hartslag of de grond waarop je stapt opmerkt.

Hoewel mindfulness niet echt wordt genoemd als de manier waarop bewoners van de Blauwe Zone hun leven leiden, komt het naar voren in kleine dingen die ze dagelijks doen. Bewoners van Okinawa eten bijvoorbeeld niet te veel. In plaats daarvan gebruiken ze een Japanse filosofie die ‘hara hachi bu’ heet, wat vrij vertaald ‘alleen eten tot 80% vol’ is. Vertragen tijdens het eten en de tijd nemen om je lichaam te laten registreren wat je eet is een manier om mindful te eten.

Een ander voorbeeld van mindfulness is genieten van het huidige moment. Blue Zone bewoners eten meestal in een groep. Ze eten, drinken en praten met elkaar, waardoor ze langzamer eten en tijd hebben om aanwezig te zijn bij het eten.

Gebruik alcohol met mate

Alleen omdat u een gezond leven leidt, betekent dat niet dat u zich niet af en toe een lekker glas wijn of uw favoriete whisky kunt veroorloven.

Inwoners van Blue Zone-gebieden over de hele wereld drinken graag minstens twee glazen alcoholische drank per dag, meestal wijn. Inwoners van Sardinië drinken een lokale wijn genaamd cannonau, een lokale rode wijn met een hoge concentratie flavonoïden (een soort antioxidant die ontstekingsremmend werkt). Okinawanen drinken awomori, een gedistilleerde drank op basis van rijst, vaak vermengd met water.

Uniek is ook dat ze alcoholische dranken sociaal drinken, met vrienden of familie. Dit versterkt hun immuunsysteem en verlaagt hun cortisolgehalte, ook bekend als het ‘stresshormoon’.

Conclusie

Iedereen wil oud worden, maar niemand wil oud zijn. In de moderne tijd van individualiteit en efficiëntie is het soms goed om een stapje terug te doen en van het leven te genieten, net als de burgers in de Blauwe Zone. Deze mensen leven langer met een betere kwaliteit en kijk op het leven.

Wat is uw eventuele voornemen voor het nieuwe jaar? Wij hopen dat dit artikel u de inspiratie brengt om ‘gelukkig leven’ als een van uw doelen van het jaar te stellen. Als u de bovenstaande tips opvolgt, zult u waarschijnlijk niet alleen langer leven, maar ook gelukkiger in het leven staan en een algemeen gevoel van tevredenheid hebben.